Het kan je niet zijn ontgaan: de herfst is begonnen. De dagen worden korter, de wind steekt op en de kou sluipt langzaam je botten in. Bianca vertelt graag hoe je deze herfst goed voor jezelf kunt zorgen vanuit Ayurvedische visie.

In de Ayurveda, de eeuwenoude gezondheidsleer uit India, gelooft men dat alles in de natuur bestaat uit een combinatie van drie krachten, de zogeheten dosha’s: Vata (lucht en ruimte), Pitta (vuur en water) en Kapha (aarde en water). Elk mens heeft een unieke mix van deze drie. Ook heeft elk seizoen een dosha die overheerst. Om in balans te blijven, of die terug te vinden, is het belangrijk om je voeding, beweging en gewoonten mee te laten bewegen met het ritme van de seizoenen en hun dosha.

De herfst is vooral het Vata-seizoen. De herfst is droog, koud en onvoorspelbaar – net als Vata-dosha zelf. En als Vata te veel toeneemt, raakt je systeem uit balans. Klachten als een droge huid, koude handen en voeten, rusteloosheid, pijnlijke gewrichten, slaapproblemen, en/of verstopping treden dan op.

Gelukkig kun je met simpele manieren je Vata in balans houden deze herfst: 'Warmte, rust, regelmaat en zachtheid' is hiervoor je mantra. In de Ayurveda geldt namelijk dat gelijke eigenschappen elkaar versterken en dat je juist door het tegenovergestelde toe te voegen weer in balans komt. Hieronder acht zelfzorg adviezen vanuit ons!

1. Begin de dag met warmte

In deze periode wil je lichaam vooral een warme en voedzame start, denk aan havermout-, tarwe- of rijstepap met kaneel, gember, kardemom en gekookte appel. Laat koude ontbijtjes en rauwe smoothies staan, deze zijn te koud voor dit seizoen. Start je de dag met koffie? Liever even niet, om je zenuwstelsel de rust te geven. Neem liever een kop verse gemberthee of golden milk (warme melk met kurkuma, eventueel aangevuld met andere verwarmende kruiden).

2. Eet Vata-vriendelijk

Rauw, koud en droog eten verhoogt Vata. Kies dus voor zachte, warme en voedende maaltijden zoals pompoensoep, linzenstoof, zoete aardappel, gekookte bieten, rijst en gestoomde groenten. Er mag dus best vaak soep en stamppot op het menu staan. Voeg kruiden en specerijen toe die de spijsvertering ondersteunen, zoals komijn, gember, kaneel, venkelzaad, mosterdzaad, anijs, zoethout, kruidnagel, kurkuma, peterselie, basilicum en kardemom. En vergeet de gezonde vetten niet! Ghee - geklaarde boter - is binnen de Ayurveda de beste keuze voor dagelijks gebruik. Andere goede vetten zijn koudgeperste sesamolie, extra vierge kokosolie en olijfolie, avocado olie en olie uit noten en zaden (laat de noten en zaden het liefst even weken voor een betere vertering).

3. Geef jezelf een oliemassage

Een traditionele Ayurvedische Abhyanga, een massage met warme sesamolie, doet wonderen voor je huid in dit seizoen. Begin bij de voeten en masseer jezelf van top tot teen in vóór het douchen of een bad. Neem hier ook echt even de tijd voor. Bij voorkeur elke ochtend. Het verwarmt en hydrateert je huid en kalmeert je zenuwstelsel. Je kunt de sesamolie opwarmen door de glazen fles in warm water te leggen of gebruik te maken van een olieverwarmer met een kaarsje eronder. Heb je geen tijd? Zelfs een snelle voetmassage voor het slapengaan maakt al verschil, maar gun jezelf minimaal één keer per week zo’n fijne lichaamsmassage.

4. Beweeg, maar dan rustig

Beweging is belangrijk om de prana, energie, te laten stromen. Echter, binnen de Ayurveda geldt, beweeg op een manier die past bij het seizoen. Laat in de herfst de intensieve work-outs en snelle flows even achterwege. Kies het liefst voor langzame, aardende beweging, zoals rustige yoga, fietsen op een kalm tempo, wandelen of tai chi.

5. Zorg voor regelmaat

Regelmaat zorgt dit seizoen voor balans in Vata, omdat Vata van zichzelf juist heel beweeglijk is. Doe je bewegingssessies bij voorkeur op vaste tijden. Net als je eetmomenten. En ga het liefst op dezelfde tijd slapen, voor 22.00 uur, en sta op dezelfde tijd weer op.

6. Ontspan voldoende

Plan voldoende rustmomenten in. Met alle prikkels tegenwoordig is het best moeilijk om even stil te staan en te ontspannen, wij weten er alles van! Maar bewuste en prikkelloze rustmomenten zijn zo belangrijk, vooral ook deze periode. Zet je televisie wat vaker uit, werk wat minder vanachter de laptop/computer, zet je meldingen uit op je telefoon en zet deze sowieso wat vaker uit en vermijd stressmomenten. En dan….Ontspan! Neem een voetenbad met rustgevende etherische oliën of voeg deze toe aan je aroma diffuser. Fijne oliën hiervoor zijn lavendel, sandelhout, cederhout, kamille, vetiver, ylang ylang en roos. Doe bewust niks en wees met jezelf.

7. Houd jezelf warm

Vergeet jezelf vooral niet warm te kleden in dit seizoen. Draag kleding van natuurlijke materialen zoals katoen, wol, zijde en linnen. Deze materialen laten je huid ademen, houden warm zonder te oververhitten en helpen zoveel mogelijk voorkomen dat je gaat zweten en vervolgens afkoelt. Ook zijn ze zacht, comfortabel en aardend. Door laagjes over elkaar heen te dragen kun je de warmte zelf reguleren. En als je buiten bent bij veel wind en kou, zorg dat je hoofd en oren bedekt zijn, want Vata raakt op deze plekken snel uit balans.

8. Ga de natuur in

Door alsmaar binnen te zitten dit seizoen, raak je juist sneller uit balans. Ga daarom regelmatig en bewust naar buiten, minstens 20-30 minuten per dag. De natuur biedt namelijk rust, ritme en stabiliteit, dat wat je in dit seizoen juist nodig hebt. De prachtige herfstkleuren, het geluid van de natuur en het traag lopen op aarde werken allemaal kalmerend.

---

Zoals je leest is de herfst geen seizoen om door te denderen. Het is een seizoen van vertraging, reflectie en herstel. Door je levensstijl aan te passen aan de kwaliteiten van dit seizoen, help je niet alleen je lichaam in balans te blijven – je geeft ook je geest de rust waar die, laten we eerlijk wezen, vaak zo naar verlangt.

Dus: trek een warme trui aan, maak een pan kruidige soep, en gun jezelf die oliemassage. Je Vata en de herfst zal je dankbaar zijn.

🍂 *Namasté en een warme, rustige oktober gewenst!

Geschreven op 1-10-2025 door Bianca van Binorm (Ayurvedisch massagetherapeut)